We rapporteren de risico’s die de gemeente loopt. In het onderstaande overzicht met de top 8 risico’s is per risico aangegeven of het een incidenteel of structureel risico (I/S) is. De ontwikkeling van het risico ten opzichte van de programmabegroting 2023 is aangegeven met een pijl.
Nr. | Risico | Omschrijving | Type | Kans | Gevolg | Risicoscore | ▼/▲ |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
1 | Prijsstijgingen | Het risico op prijsstijgingen op producten en met name op energie door de internationale ontwikkelingen. | S | 50-70% | €500.000 ≤ €1.000.000 | 16 | ▼ |
2 | Informatiebeveiliging en privacy | Het risico op schendingen van de privacy, datalekken of cyberincidenten en de mogelijke claims daardoor. | S | 50-70% | €500.000 ≤ €1.000.000 | 16 | ► |
3 | Onvoldoende aansluiting BUIG-middelen met ontwikkeling Lingewaard | Het risico dat door faillissementen en inkrimping in het bedrijfsleven meer mensen in de bijstand komen. | S | 50-70% | €500.000 ≤ €1.000.000 | 16 | ► |
4 | Armoedebeleid | Het risico dat er vanwege de hoge inflatie en stijgende energiekosten een groter beroep gedaan wordt op onze voorzieningen. | S | 70-90% | €250.000 ≤ €500.000 | 15 | ► |
5 | Instroom en huisvesting vluchtelingen en statushouders | Het risico dat de huisvesting van vluchtelingen en statushouders meer geld kost dan daarvoor wordt gedekt vanuit het Rijk. | I | 70-90% | €250.000 ≤ €500.000 | 15 | ► |
6 | Schadeclaims | Het risico op financiële claims van derden ten laste van de gemeente. | I | 30-50% | €500.000 ≤ €1.000.000 | 12 | ▼ |
7 | Onvoldoende vervangingsreserves | Het risico dat er onvoldoende reserves zijn voor vervangingsinvesteringen. | S | 30-50% | €500.000 ≤ €1.000.000 | 12 | ► |
8 | Verkeer | Het risico dat het niet voldoen aan wettelijke verkeerstechnische verplichtingen leidt tot klachten en/of ongevallen. | S | 50-70% | €250.000 ≤ €500.000 | 12 | ► |
Uit de Monte Carlo simulatie komt een benodigde weerstandscapaciteit voor de risico’s van € 4.501.131.
Toelichting risico’s en beheersmaatregelen
De risico’s in de rode en oranje gebieden worden hieronder toegelicht: hoe ontwikkelt een risico zich en welke beheersmaatregelen worden genomen.
Prijsstijgingen (▼)
Om de gevolgen van wereldwijde prijsstijgingen te beheersen, is in de begroting 2023-2026 een stelpost prijsstijgingen opgenomen. De middelen die we daarvoor in de meicirculaire 2022 hebben ontvangen zijn in deze stelpost verwerkt. Het restrisico bestaat dat de stelpost niet van voldoende omvang is. We monitoren de grootste prijsstijgingen en informeren u via een raadsinformatienota.
Informatiebeveiliging en privacy (►)
Dit risico is onveranderd hoog. Voor de gemeente blijft de kans op digitale indringing, ontoereikende, onjuiste of onrechtmatige gegevensverwerking van personen, datalekken en/of cyberincidenten bestaan. Hierdoor ontstaan er risico’s voor het bestuur en de organisatie op het gebied van continuïteit van de bedrijfsvoering en dienstverlening. Het zijn risico’s op het vlak van (maatschappelijk) vertrouwen en aansprakelijkheid, ook in persoonlijke zin, voor bestuurders en risico's van onderzoek door de Autoriteit Persoonsgegevens waaruit bestuursdwang of boetes kunnen voortvloeien. Dit kan zowel een financieel gevolg als mogelijk reputatieschade hebben. Uit het jaarlijks cybersecuritybeeld Nederland blijkt dat er sprake is van een toenemende dreiging. Als beheersmaatregelen worden verplichte e-learnings informatiebeveiliging/privacy gevolgd door medewerkers, is beveiligingssoftware en –hardware zoals firewalls en virusscanners geïmplementeerd en vindt netwerkmonitoring en –alarmering plaats. Door de Baseline Informatiebeveiliging Overheid (BIO) worden daarnaast verplichte risicoanalyses uitgevoerd ten behoeve van de informatieveiligheid. Als gevolg van de krapte op de arbeidsmarkt is het op onderdelen accepteren van risico’s met betrekking tot informatiebeveiliging en privacy ook een mogelijkheid. De Rekenkamer doet in de eerste helft van 2023 onderzoek naar informatiebeveiliging in de gemeente.
Onvoldoende aansluiting BUIG-middelen met ontwikkeling Lingewaard (►)
Het aantal uitkeringsgerechtigden Participatiewet neemt onvoldoende af ten opzichte van de lagere toekenning van het budget vanuit het verdeelmodel (BUIG Budget). Om dit risico te beheersen wordt onder meer vanuit de taskforcemaatregelen ingezet op loonkostensubsidie, begeleiding en re-integratiemiddelen. Daarnaast is een participatieronde geïmplementeerd om effectief re-integratiebeleid te kunnen voeren en een werk-app om sneller werkzoekenden en vacatures met elkaar te kunnen matchen. De beheersmaatregelen zijn erop gericht om de verminderde opbrengsten vanuit het Rijk op te vangen door meer mensen te laten uitstromen naar werk. We hebben als gemeente echter niet direct invloed op het verdeelmodel waarmee het Rijk geld toekent aan gemeenten.
Armoedebeleid (►)
Vanwege de hoge inflatie en stijgende energiekosten verwachten wij dat er een groter beroep gedaan wordt op onze voorzieningen. De verwachting is dat wij ons pakket aan voorzieningen hiervoor moeten uitbreiden. Het is nog niet duidelijk in hoeverre wij hiervoor door het rijk gecompenseerd worden.
Migratie en integratie in Lingewaard (►)
Dit risico heette bij de programmabegroting 2023 Instroom en huisvesting vluchtelingen en statushouders. Binnen de gemeente worden vluchtelingen opgevangen in gemeentelijke opvanglocaties. De gemeente is volledig verantwoordelijk voor de opvang van de vluchtelingen. Dit betekent dat wij als gemeente zorg dragen voor onder andere primaire levensbehoeftes, onderwijs, zorg, dagbesteding en onderdak. De realisatie hiervan vraagt een personele inzet van zowel de ambtelijke organisatie als van onze lokale samenwerkingspartners, zoals SWL en VluchtelingenWerk. Qua huisvesting richt de gemeente zich op langdurig verblijf in Lingewaard. De gemeentelijke locaties zijn aaneengesloten 3 tot 24 maanden beschikbaar. Een aantal gemeentelijke locaties zijn heringericht voor de huisvesting van vluchtelingen, een aantal locaties zijn voor langere tijd gehuurd en er komen tijdelijke verblijfunits. De ambtelijke inzet heeft consequenties voor de uitvoering van het coalitieakkoord. De kosten die gemaakt worden met de opvang en huisvesting van vluchtelingen worden (grotendeels) vergoed vanuit het Rijk. Omdat de benodigde kosten en vergoedingen nog steeds onzeker zijn, is het als een risico opgenomen. Beheersmaatregelen om het risico te beperken zijn er niet, aangezien we als gemeente de keuze hebben gemaakt vluchtelingen op te nemen en dus daarmee ook de financiële gevolgen.
Reputatie risico's
Naast de genoemde risico's met een mogelijk financieel gevolg zijn er ook onderwerpen waarbij schade aan de reputatie van de gemeente mogelijk is.
Arbeidsmarkt
Het risico op personeelstekort als gevolg van vertrekkende medewerkers. Door het (tijdelijk) wegvallen van personeel vertragen processen en uitvoeringsprogramma’s. Ook verliezen we kennis, ervaring en netwerken. Het risico is structureel en neemt toe door de vergrijzing en krapte op de arbeidsmarkt.
Voorkomen van fraude en onregelmatigheden
In deze jaarrekening moeten we voor het eerst een passage opnemen met betrekking tot het voorkomen van fraude en onregelmatigheden. Stakeholders van onze gemeente moeten er op kunnen vertrouwen, dat wij op een betrouwbare, eerlijke en zorgvuldige manier onze werkzaamheden uitvoeren. Hiervoor zetten wij in op zowel houding en gedrag (soft controls) als op een goede inrichting van onze processen en systemen (hard controls). Wij zijn van mening dat daardoor het risico op fraude en onregelmatigheden dusdanig beperkt is dat geen aanvullende maatregelen nodig zijn.